روابط ایران و جمهوری آذربایجان در ماه های اخیر پرتنش بوده است

نمایندگانی از حزب حاکم در پارلمان جمهوری آذربایجان پیشنهاد کرده‌اند که نام کشورشان را به "آذربایجان شمالی" تغییر دهند.

خبرگزاری آذری ترند خبر داده است که سیاووش نوروز‌ اف، نماینده حزب حاکم آذربایجان نوین گفته است که همچون کشورهای کره شمالی و کره جنوبی "بهتر بود آذربایجان هم از آنجا که دولتی است که مورد تجزیه واقع شده، نامش به آذربایجان شمالی تغییر یابد."

پس از فروپاشی اتحاد جماهیر شوروی و استقلال جمهوری آذربایجان، شماری از ملی گرایان تندرو در این جمهوری همواره ادعاهایی درباره مناطق شمال غربی ایران و بخش هایی از شرق ترکیه مطرح می کنند و خواهان "اتحاد شهرهای آذری زبان" تحت عنوان یک کشور واحد می شوند.

فشار سیاسی جمهوری آذربایجان به همسایگان

به گزارش خبرگزاری ترند، فضائیل آقامالی از دیگر نمایندگان مجلس جمهوری آذربایجان گفته است: "در صورت برگزاری رفراندوم دیگری [برای تغییر نام کشور] این موضوع باید به ماده ۱۱ قانون اساسی افزوده شود که آذربایجان متشکل از آذربایجان شمالی، جنوبی و غربی است."

به گفته صاحبنظران، طرح شماری از نمایندگان پارلمان آذربایجان برای تغییر نام کشورشان با هدف وارد کردن فشارهای سیاسی به دو همسایه این کشور به خصوص ایران مطرح شده است.

ایران و جمهوری آذربایجان به عنوان دو کشور مسلمان روابط گرمی با یکدیگر ندارند و مناسبات این دو طی نزدیک به بیست سالی که از استقلال جمهوری آذربایجان می گذرد، در مواردی تیره و بحرانی بوده است.

سکوت مقام های دولتی واکنش نماینده تبریز در مجلس

مقام های دولتی ایران تاکنون به مطرح شدن احتمال تغییر نام جمهوری آذربایجان واکنشی نشان نداده اند، اما مسعود پزشکیان، نماینده تبریز در مجلس ایران و از وزاری کابینه محمد خاتمی، رئیس جمهور پیشین این کشور از این طرح انتقاد کرده است.

آقای پزشکیان از نمایندگان پارلمان جمهوری آذربایجان خواسته است که "به جای ایجاد محدودیت، به وحدت فکر کنند" و مانع "قطع روابط" و زمینه سازی برای "تکه تکه شدن کشورهای اسلامی" شوند.

نماینده تبریز در مجلس ایران گفته است که کشورهای مسلمان همچون اتحادیه اروپا که از قومیت های مختلفی تشکیل شده، باید بتوانند مرزها را بردارند و با داشتن پول واحد، زمینه های رشد اقتصادی، ثبات، امنیت، توسعه و اشتغال را فراهم کنند.

درخواست لغو دو معاهده گلستان و ترکمنچای

روسای جمهوری ایران و جمهوری آذربایجان سال گذشته خورشیدی در جریان اجلاس رهبران کشورهای ساحلی دریای خزر دیدار کرده بودند

قدرت حسن قلی اف، نماینده پارلمان جمهوری آذربایجان، گفته است که قراردادهای ترکمنچای و گلستان "خارج از اراده مردم آذربایجان تصویب شده است و باید لغو شود."

این دو معاهده در پایان دو دوره جنگ های ایران و روسیه در دوران سلطنت فتحعلی شاه قاجار میان دو کشور منعقد شد و طی آن بخش هایی از ممالک محروسه ایران، از جمله شهرهای گنجه، شکی، شیروان، دربند و باکو (پایتخت فعلی جمهوری آذربایجان) به تصرف روسیه درآمد.

بهمن آقایی دیبا، کارشناس حقوق بین الملل می گوید که دولت های فعلی روسیه و ایران دولت های جانشین امضا کنندگان معاهده های مذکور هستند و تجدیدنظر در معاهدات قدیمی توسط دولت های جایگزین پیش بینی شده است.

به اعتقاد آقای دیبا گفته های نمایندگان پارلمان آذربایجان "تبلیغاتی" است و با هدف "فشار سیاسی به دولت ایران" مطرح شده است.

سردی روابط ایران و جمهوری آذربایجان

روابط جمهوری آذربایجان با اسرائیل یکی از عوامل موثر در بالا بردن سطح اختلاف های دو کشور ایران و جمهوری آذربایجان بوده است.

اخراج نماینده رادیو و تلویزیون دولتی ایران از جمهوری آذربایجان در پی اعتراض این کشور به محتوی برنامه های شبکه آذری زبان سحر، یکی از موارد اختلاف دو کشور است.

اختلاف نظر ایران و جمهوری آذربایجان در مورد یک درگیری مرزی که به کشته شدن یک مرزبان آذری منجر شد از دیگر مسائل دو کشور در سال جاری خورشیدی بوده است.

علی لاریجانی، رئیس مجلس ایران در تابستان سال جاری با هدف ترمیم روابط دو کشور به باکو سفر کرده بود.

چند روز پس از سفر آقای لاریجانی، سرلشکر حسن فیروزآبادی، رئیس ستاد کل نیروهای مسلح ایران در باره رفتار مقام های آذری که او آن را "غیر مذهبی" توصیف کرده بود و "آینده تیره ای" که در انتظار الهام علی اف، رئیس جمهور جمهوری آذربایجان است، هشدار داده بود.

در پی این اظهارات، جمهوری آذربایجان با احضار سفیر ایران در باکو به طور رسمی به دولت ایران اعتراض کرد.

تحول تازه در روابط ایران و جمهوری آذربایجان در حالی رخ می دهد که دولت ایران برای دست برداشتن از برنامه غنی سازی اورانیوم، تحت فشارهای کم سابقه بین‌المللی از جمله تحریم های گسترده سیاسی و اقتصادی قرار گرفته است.